«معمر قذافی» در سال ۱۹۴۲ در روستای جهنم در شهر سرت بدنیا آمد، جایی که ۶۹سال بعد با حملات انقلابیون به جهنمی دیگر برای وی تبدیل شده و شاهد پایان ۴ دهه دیکتاتوری‌اش بود.
«معمر محمد عبدالسلام قذافی» در ژوئن ۱۹۴۲ در روستایی به نام جهنم در حوالی سرت در لیبی به دنیا آمد.
خانواده او به یک قبیله کوچک از بربرهای عرب شده به‌نام قذاذفه تعلق داشت که از طریق چوپانی در بیابان هون امرار زندگی می‌کردند. وی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه‌ای اسلامی در لیبی پشت سر گذاشت.
در دوران جوانی شکست عرب‌ها از اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی و به قدرت رسیدن «جمال عبدالناصر» در مصر به سال ۱۹۵۲ میلادی عمیقا وی را تحت تأثیر قرار داد. قدافی در سال ۱۹۶۱ میلادی وارد دانشکده افسری بنغازی و در سال ۱۹۶۶ به عنوان مستشار نظامی فارغ‌التحصیل شد. وی در همین زمان به نهضت افسران آزاد پیوست.
در اول سپتامبر ۱۹۶۹ میلادی گروه اندکی از افسران دانشکده افسری موسوم به افسران آزاد متشکل از افسرانی که به رهبری «جمال عبدالناصر» و «محمد نجیب» در سال ۱۹۵۲ به حکومت پادشاهی مصر پایان داده بوند به رهبری «معمر قذافی» یک کودتای بدون خونریزی را علیه شاه «ادریس سنوسی» که برای درمان به ترکیه رفته بود ترتیب دادند.
وی پس از در دست گرفتن قدرت حکومتی را پایه ریزی کرد که مغلطه‌ای از تلقی شخصی از اسلام و سوسیالیسم بود و خود را رهبر انقلاب لیبی نامید. قذافی بر پایه فلسفه سیاسی و ملی‌گرایانه خود در سال ۱۹۷۷ میلادی نام جمهوری عربی لیبی را به «جماهیریه عربی سوسیالیستی خلق عظیم لیبی» تغییر داد. دوران زمامداری وی در این کشور که بیش از ۴ دهه به طول انجامید یکی از طولانی‌ترین دوره‌های حکومت یک فرد در تاریخ معاصر به شمار می‌رود.
قذافی در سال ۱۹۷۳ کمیته‌های شورشی مشابه با سیستم‌های موجود در کشورهای کمونیستی تشکیل داد و قوانین سخت گیرانه‌ای را به اجرا گذاشت. طبق این قوانین داشتن اختلاف عقیده ممنوع شد، مجازات اعدام برای تشکیل حزب سیاسی تعیین شد و شرکت کردن در مباحثات سیاسی با کشورهای بیگانه یک جنایت قابل مجازات محسوب و برای آن ۳ سال زندان در نظر گرفته شد.
در آگوست ۱۹۷۸ میلادی «امام موسی صدر» رهبر شیعیان لبنان و دو تن از همراهانش به لیبی سفر کردند تا ملاقاتی رسمی با دولت آن کشور داشته باشند. اما پس از آن مسافرت از موسی صدر و همراهانش اطلاعی در دست نیست. لیبی پیوسته مسئولیت سرنوشت موسی صدر را از خود ساقط کرده و مدعی شد وی و همراهانش لیبی را به مقصد ایتالیا ترک کرده‌اند. با این حال ناپدید شدن صدر به یک مشاجره دائمی بین لیبی و لبنان مبدل گشت.
قذافی در دهه ۱۹۸۰ میلادی شبکه‌ای از دیپلمات‌ها را استخدام کرد و نیروهای تازه‌ای را برای ترور سیاسی صد‌ها منتقد خود در گوشه و کنار جهان به کار گماشت. بر اساس گزارش سازمان عفو بین الملل رژیم وی حداقل ۲۵ ترور سیاسی را بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۷ در سراسر جهان ترتیب داد.
در سال ۱۹۸۱ میلادی قذافی درباره ترور «رونالد ریگان» رئیس‌جمهوری وقت آمریکا سخن گفت و در پاسخ ریگان او را «سگ دیوانه» خاورمیانه نامید. در دسامبر همان سال وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا گذرنامه‌های مسافرت به لیبی را باطل کرد و در مارس ۱۹۸۲ واردات نفت لیبی را نیز تحریم کرد. قذافی در سال ۱۹۸۴ اعلام کرد رژیمش در صورت لزوم حتی در شهر مقدس مکه و هنگام ادای فرضیه حج دست به ترور می‌زند. در آگوست همان سال یک توطئه لیبیایی در مکه کشف و خنثی شد.
به دنبال سرنگونی «صدام حسین» به وسیله نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۰۳ قذافی اعلام کرد که رژیمش یک برنامه فعال برای سلاح‌های کشتار جمعی داشته اما می‌خواهد به بازرسان سازمان ملل اجازه دهد که به کشورش بیایند و آن‌ها را مشاهده کرده و از بین ببرند. این اقدام از سوی «جرج بوش» رئیس جمهور وقت آمریکا و دیگر حامیان جنگ عراق مورد استقبال قرار گرفت.
در ادامه فرایند از بین بردن این تسلیحات لیبی همکاری خود را با رژیم‌های کنترلی بین‌المللی بهبود بخشید تا جایی که در مارس ۲۰۰۶ فرانسه توانست توافق خود را برای توسعه برنامه انرژی هسته‌ای در لیبی اعلام کند. در ماه می‌این سال نیز دولت ایالات متحده از برقراری روابط کامل دیپلماتیک خود با طرابلس خبر داد. فعالیت‌هایی مانند پرداخت غرامت به بازماندگان حوادث تروریستی منتسب به لیبی و کنار نهادن برنامه دستیابی به سلاح هسته‌ای نهایتا منجر به برداشته شدن تحریم‌های سازمان ملل علیه لیبی در سال ۲۰۰۳ شد.
قذافی در آگوست ۲۰۰۸ جشنی سراسری در بنغازی با حضور ۲۰۰ حکمران و پادشاه آفریقایی ترتیب داد و در آنجا به خود لقب «شاه شاهان» آفریقا را داد که این در واقع بخشی از تلاش او برای تشویق حکام آفریقایی و دولت‌های متبوعشان برای پیروی از قذافی در قالب اتحادی بزرگ بود. با این حال این اقدام با واکنش دیگر دولت‌های آفریقایی مواجه شد. در فوریه ۲۰۰۹ میلادی و در پنجاه و سومین سالگرد تاسیس اتحادیه آفریقا یک مراسم جشن تاج‌گذاری در پایتخت اتیوپی بر‌گزار شد که طی آن قذافی به عنوان رئیس این اتحادیه انتخاب شد. وی در آن مراسم به رهبران آفریقایی گفت که به تلاش خود برای رسیدن به ریاست ایالات متحده آفریقا ادامه خواهد داد.
قذافی حامی اصلی «عیدی امین» دیکتاتور اوگاندا بود. امین به پاس قدردانی زمانی که در لیبی بود با دختر قذافی ازدواج کرد اما دختر قذافی بعد‌ها از او جدا شد. قذافی در ادامه روابط خود با اوگاندا و در حمایت از امین به تانزانیا لشکرکشی کرد که در این جنگ نزدیک به ۶۰۰ نظامی ارتش لیبی در دفاع از رژیم امین کشته شدند.
در فوریه ۲۰۱۱ گروهی از معترضان سیاسی که از جنبش‌های مردمی در تونس و مصر و دیگر بخش‌های جهان عرب الهام گرفته بودند بر ضد رژیم قذافی در لیبی به‌پا خاستند و این موضوع به‌سرعت به یک انقلاب عمومی مبدل و با سرکوب شدید از سوی رژیم معمر قذافی مواجه شد.
در پی سرکوب شدید اعتراضات، این حرکت به شکلی گسترده‌تر و به‌تدریج بصورت شورش سراسری درآمد که با برخوردهای خونین و خشونت‌آمیز حاکمیت با مردم معترض روبه‌رو شد و همه شهرهای لیبی را دربرگرفت. به فاصله اندکی از آغاز درگیری‌ها نیروهای مخالف قذافی از جانب شرق به غرب شهرهای لیبی را تحت کنترل خود قرار داده و در بندر بنغازی دومین شهر بزرگ کشور دولت موقتی با عنوان «شورای انتقالی لیبی» تشکیل دادند.
در آگوست ۲۰۱۱ نیروهای انقلابی پایتخت را تصرف کردند که این اقدام به فرار قذافی به شهر زادگاهش سرت شد. سرانجام در هفتمین ماه جنگ داخلی در لیبی، انقلابیون با تسلط بر آخرین موضع مقاومت طرفداران قذافی از پیروزی انقلاب این کشور خبر دادند. به این ترتیب لیبی پس از تونس و مصر سومین کشوری بود که در نتیجه قیامهای مردمی منطقه به رژیم دیکتاتوری دیرپای خود پایان داد.