خلاصه گفت‌وگوی حجت الاسلام و المسلمین مبلغی، از این قرار است:

* علت ناپدید شدن امام موسی صدر

ــ اگر شخصیت‌شناسی کنیم، می‌توان گفت شخصیت امام موسی صدر، شخصیتی روشن، آگاه، دلسوز به حال اسلام و آشنای به فضای بین الملل و شیوه‌های بین المللی بود و کمتر شخصیتی را سراغ داریم که هم اندیشه‌های دارای نگاه بین الملل داشته و هم در عین حال به شیوه‌های فعال و دارای تأثیر و پذیرفته بین المللی آگاه باشد.

امام موسی صدر، شخصیتی این گونه بوده و دلیلش هم این است که ایشان از هنگامی که پا به عرصه فعالیت اجتماعی، سیاسی و دینی در فضای بین الملل گذاشتند، با گذشت اندک مدتی، آوازه‌ای پیدا کرده و آثار و کارکردشان نمود یافت. فعالیت‌های امام موسی صدر در عرصه‌های دینی، سیاسی و اجتماعی، در یک مسیر رشد یابنده قرار گرفت و توانست ارتباطات جهانی، حتی فرا‌تر از جهان اسلام داشته باشد. او همچنین توانست در این ارتباطات بین المللیَ، در راستای تلطیف فضا و گفت‌و‌گو و برقراری روابط انسانی و دینی، حرکت‌های بسیار مثبت و کارآمدی داشته باشد.

ــ یک شخصیت این گونه و دارای فعالیت‌های تأثیرگذار بالنده و پویا، طبیعی است که هم در موضع حسادت و هم در موضع توطئه قرار بگیرد. گویا، اگر شخصیت ایشان، شخصیتی عادی می‌بود، قطعا این دام برای او چیده نمی‌شد و این توطئه بزرگ برای محو و نابود کردن او ایجاد نمی‌شد؛ البته قرائنی در دست است که ایشان زنده هستند، اما به هر حال این دام را برای پنهان و محدود کردن او و گرفتن او از جامعه بشریت ایجاد کردند، ولی به هر حال، امیدواریم که ایشان بازگردند و در یک سطح گسترده و تأثیرگذاری در فضای بین الملل حضور داشته باشند. به حقیقت، همه ما در فضای بین الملل امروز، تشنه شخصیت‌هایی مانند امام موسی صدر هستیم؛ یعنی تشنه فعالیت‌هایی از آن دست که ایشان آغاز کرده بود.

ــ راهکار بنده این است، روزنه‌هایی که در اختیار هست و یا روزنه‌های امیدبخشی که از پیش به سمت آزادی ایشان گشوده شده است، این‌ها را مورد تأمل و برنامه ریزی بیشتری قرار دهیم و روی‌‌ همان امکانات، فرصت‌ها، زمینه‌ها و روزنه‌ها کار متمرکزتری بشود. به نظر بنده، نخستین موضوع این است که کار در این زمینه، باید متمرکز باشد و دیگر آنکه، کار‌ها باید همه جانبه و به یک معنای دیگر، دارای یک بعد جهانی باشد.

دومین موضوعی که باید در این باره به آن توجه شود، اینکه به این کار، چهره انسانی دهیم. البته در بعد فضای بین المللی، باید این فقط شیعه نباشد که پیگیر این موضوع باشد، بلکه بخشی از اهل سنت و مسیحیت که ایشان را می‌شناختند و می‌شناسند هم باید این کار را دنبال کنند؛ یعنی به یک معنا، باید یک حرکت جهانی را ـ که همراه با فرصت یابی باشد ـ دنبال کنیم و فرصت‌های بین المللی را دریابیم و از همه ظرفیت‌ها بهره گیریم. گویا، یک فعالیت متمرکز جهانی معطوف به زمینه‌های امیدبخش، برای پیگیری سرنوشت و آزادی امام موسی صدر لازم است.

آزادی امام صدر، خدمت به گفت‌و‌گوی بین ادیان

ــ باید توجه داشت که امام موسی صدر، دارای سه بعد ایرانی، عراقی و لبنانی است؛ لبنان محل فعالیت و بروز شخصیت ایشان بوده و بخشی از خانواده صدر در عراق هستند و ایرانی بودن ایشان هم وابستگی ایشان به ایران را نشان می‌دهد؛ بنابراین، سه کشور نسبت به سرنوشت ایشان، باید حساسیت و اهتمام داشته و باید در یک معنا، فعالیت‌های هماهنگ داشته باشند. شعاع فعالیت امام موسی صدر در کشورهای گوناگون هم نمود داشته و از این روی، باید آن کشور‌ها را هم در این زمینه در گیر کنیم. دیگر آنکه چهره انسانی امام موسی صدر را بیش از پیش مطرح کنیم و با دلایل گوناگونی که هست، اعلام کنیم آزادی ایشان، صرفا خدمتی برای به اسلام نیست، بلکه خدمت به گفت‌و‌گوی میان ادیان است.

ــ آن ابعاد شخصیتی امام موسی صدر که امروزه بیش از هر وقتی به آن‌ها و به فعالیت شخصیتی که چنین ابعادی داشته باشد، نیاز است، برجسته کردن و بعد انسانی دادن به این موضوع است که می‌تواند در این باره بسیار مؤثر باشد. ما همچنین باید مجامع جهانی را درگیر این موضوع کنیم، چرا که اگر از سوی آن‌ها کوشش متمرکزی شود، قطعا می‌توانیم فرصت‌هایی را از آن‌ها، ولو محدود، به کار بگیریم.

وضعیت پرونده سرنوشت امام موسی صدر

ــ تا آنجا که من از این پرونده می‌دانم، این پرونده همچنان در جریان است، به ویژه بخشی از پرونده بر حکومت لیبی و شخص قذافی و اعترافی که او در چند سال پیش نسبت به اینکه امام موسی صدر زنده است، متمرکز است. محکوم کردن قذافی و محاکمه او، بخشی از این پرونده بوده و بخشی هم دنبال این است که سرنخ‌هایی را پیدا کرده و کوششی برای آزاد سازی ایشان شود. گویا، پرونده امام موسی صدر، نسبت به گذشته، وضع بهتری پیدا کرده ولی باید کوشش‌ها به گونه‌ای باشد که به صورت کوشش‌های فراگیر و بسیار جسورانه‌تر و قدرتمندانه‌تر دنبال شود.

استفاده از تحولات جاری در لیبی

ــ این فرصت، فرصت بسیار مغتنمی است و از این رو باید بیشترین بهره را از آن برد. به نظر بنده، نباید فرصت پدید آمده در لیبی را از دست داد، چون بخش زیادی از کشور‌های جهان و بخشی از منطقه خاورمیانه، علیه قذافی هستند؛ بنابراین، با توجه به جنایتی که حکومت لیبی و شخص قذافی به امام موسی صدر کرده، باید از این فرصت استفاده کرد.

ویژگی‌های شخصیتی امام موسی صدر

ــ شخصیت امام موسی صدر، شخصیتی است که هر چه زمان جلو‌تر می‌رود و تحولات در منطقه در راستای یک منطقه فراگیر ـ با حضور مردم و استفاده از ظرفیت‌های اسلام ـ پیش می‌رود، بیشتر و بیشتر شناخته می‌شود؛ بنابراین، هر چه این تحولات رو به پیشرفت می‌گذارد و جدی‌تر می‌شود، شخصیت امام موسی صدر، نگاه‌های او، نیازمندی به حضور افکار ایشان، آن ارتباطات، آن گفت‌و‌گو‌ها و آن تسامح و تحمل‌هایی که در صحنه ارتباط بین ادیان و بین مذاهبی داشت، بیشتر شکوفا می‌شود.

شخصیت امام موسی صدر، تنها شخصیت دیروز نیست، بلکه شخصیت امروز و شخصیت آینده ما نیز هست. این شخصیت، الگویی است برای بسیاری که می‌خواهند در فضای بین الملل، کلیشه‌ها را بشکنند و قالب‌های ناکارآمد را کنار بگذارند و به صورتی زیبا و پویا و کارآمد، فعالیت کنند.

گفت‌و‌گو از: صادق چهرقانی