نشست خبری وکیل امام موسی صدر، شبلی ملاط، با خبرنگاران ایرانی، به صورت ویدیو کنفرانس، عصر روز سه شنبه 30 آذرماه در دفتر موسسه امام موسی صدر برگزار شد.

در ابتدای این نشست خبری، حورا صدر، دختر امام موسی صدر و مدیر موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، توضیحاتی را درباره روند پرونده مطرح کرد و پس از آن خبرنگاران سئوالات خود را از ملاط پرسیدند.

مشروح این نشست خبری را می‌توانید در ادامه بخوانید.

ـ چه تضمینی برای اجرایی شدن احکام دادگاه در مورد قذافی وجود دارد؟

یک کیفرخواست و یک حکم بازداشت برای قذافی وهمدستانش در ربودن امام موسی صدر و همراهانش صادر شده است که در خود لبنان ضمانت اجرایی دارد، ولی طبیعتا در سایر نقاط دنیا ندارد. اما دادگاهی در ماه اسفند برگزار خواهد شد که در آن نتایج تحقیقات دادستان لبنان درباره ربودن امام موسی صدر ارایه می‌شود. منتهی هدف ما این است که مسئله را به صورت وسیع‌تر و جهانی‌تر پیگیری کنیم.

ـ چرا پیگیری‌ها در دادگاه‌های بین‌المللی تا کنون به تعویق افتاده است؟

پیگیرهای بین‌المللی در همه جا با تاخیر صورت می‌گیرد اما اگر بخواهم پاسخی به شما بدهم باید به این نکته اشاره کنم که صدور حکم علیه مقامات رسمی کاری پیچیده و نیازمند وقت است. قسمت دوم سختی هایی که در این راه وجود دارد به کشورهایی مربوط می شود که امام موسی صدر در آنجا فرد خاصی هستند. در لبنان و در جمهوری اسلامی ایران موضعگیری ها در سطح مطلوبی نبوده است که منجر به اقدامی علیه قذافی شود. البته در لبنان در بیانیه وزارتی دولت، پیگیری مسأله ربودن امام ودو همراهش را یکی از وظایف اصلی دولت شمرده است و مسئله در دستگاه قضایی در حال رسیدگی است و دادگاه به جای خوبی رسیده است . در ایران هم یک کار بسیار بسیار خوبی توسط کمسییون اصل نودمجلس شورای اسلامی صورت گرفته است که مدارک واحکام وتحقیقات درباره ربودن امام موسی صدر را به تفصیل آورده است.اما هنوز این اقدامات کافی نیست.

ـ خبرنگار شبستان: تمرد قذافی از این احکام، چه تبعاتی برای او دارد؟

از لحاظ قانونی در لبنان قذافی یک فراری است و تحت تعقیب است. وقتی نشست سران عربی در لبنان برگزار شد، قذافی از ترس پیگیریهای قانونی حتی قبل از صدور حکم بازداشتش از آمدن به لبنان خودداری کرد و یا هنگام ورودش به نیویورک با اعتراض گسترده ایرانی‌ها، لبنانی‌ها واعرابی روبرو شد که خیلی واضح خواستار بازداشت قذافی بودند و این اعتراض‌ها در روزنامه نیویورک تایمز نیز انعکاس یافت و مورد توجه قرار گرفت.این روزنامه یک صفحه خود را به مقاله ای اختصاص داده بود که خواستار بازداشت قذافی است.قذافی نگرانی‌هایش را از راه‌های مختلفی نشان می‌دهد و روش‌های مختلفی را برای کنترل اوضاع دنبال می‌کند. او دو روش دارد، یکی ترغیب و دیگری تهدید، او از یک سو پیشنهادهای مالی سنگینی به خانواده های امام موسی صدر و دو همراه دیگرش میدهد. از آن سوی دیگر هم اعضای خانواده وافراد درگیر در پرونده مانند خود من را با ارسال فاکس‌های تهدید آمیز و مانند اینها تهدید می‌کند.همچنین باید به تلاشهای سفیر لیبی در تهران اشاره کنم که نشان می دهد لیبی تلاش بسیاری میکند تا مواضع تندی از سوی ایران در این راستا اتخاذ نشود.

ـ رادیو الرساله: چگونه این آدم‌ربایی به عنوان اقدام علیه امنیتی ملی در دادگاه لبنان مطرح شد؟

دادگاه به این موضوع نپرداخته است، دولت لبنان است که در ابتدای مسأله ربودن امام ودو همراهش آقای شیخ محمد یعقوب وسید عباس بدر الدین این ربایش را اقدام علیه امنیت ملی لبنان دانست ورییس جمهور لبنان حکمی به این مضمون داد.اما خود جنایت آدم‌ربایی و ناپدیدشدن اجباری یک جنایت است و در قوانین بین‌المللی این جرم مضاعف می‌شود. در تمامی دنیا این مسائل عرف است و به همین دلیل به یک قضیه فراتر از لبنان تبدیل شد.بیانیه وزارتی لبنان هم این مسئله را از نقطه‌نظر امنیت ملی لبنان حایز امیت ساخت. مسئله دیگر هم اینکه طرف قضایی بررسی کننده این پرونده،در لبنان "المجلس العدلی" است که عالی‌ترین مرجع قضایی لبنان است.

ـ خبرآنلاین: دولت ایران باید چه بکند و چه انتظاری از آن است تا به روند پرونده کمک کند؟

می‌خواهم صریح سخن بگویم. امام موسی صدر تابعیت ایرانی دارد و در ایران دارای حقوقی به عنوان شهروند ایرانی است. کلا دولت ایران از زمان حکومت شاه در این قضیه مقصر بود و دولت‌های بعد از انقلاب هم با این قضیه خوب برخورد نکردند. الان ده سال است که پیگیریهای قضایی در حال انجام گرفتن است. انتظار ما از دولت ایران بعد از این ده سال تلاش در مراجع قضایی این است که بیانیه دولت لبنان واحکام قضایی را مورد توجه قرار دهد. البته برای این کار راه های زیادی برای ایران وجود دارد. مثلا در حالی که خود قذافی سابقاً در یکی از سخنرانی های اعتراف کرده و گفته است که امام موسی صدر در لیبی ناپدید شده است ، امسال سفیر لیبی در یادداشتی که برای دو روزنامه در تهران فرستاد دروغ‌های بسیاری را تکرار کرده است که شایسته است وزارت امور خارجه ایران در این زمینه او را احضار کند و از او توضیح بخواهد. یادمان باشد که مجلس ایران در گزارشی مفصل تمام ادعاهای قذافی را رد کرده است.

ـ ابرار: آخرین وضعیت پرونده چگونه است؟

ما وکیل خانواده ای خوشنام و معروف هستیم که سابقه تاریخی و اجتماعی بسیار پرافتخاری دارند. از بدو پیدایش این مسئله دو عنصر باید مورد توجه قرار گیرند. حقیقت و ومکافات. اول اینکه حقیقت کاملا آشکار است و نزد قذافی است. این حقیقت را می‌تواند با قوت و قدرت قانون آشکار شود. امیدوارم فشار بر قذافی افزایش یابد و بتوان او را دستگیر ومکافات کرد.

ـ اخیرا سیاستمداران ایرانی نزدیک به لیبی از پیشنهاد قذافی مبنی بر تشکیل کمیته ای با حضور خانواده امام، ایران، سوریه، لبنان و لیبی واین کمیته مسئله را بررسی کند. موضع وکیل خانواده نسبت به این پیشنهاد چیست؟

در ابتدا باید بگویم یک حکم قضایی روشن در لبنان صادر شده که نتیجه تلاش بیست ساله بوده است. بنابراین تشکیل کمیته پیشنهادی قذافی بی معنی است آن هم زمانی که چنین حکمی صادر شده است، این پیشنهاد قذافی نمی تواند معنی دار و مهم باشد. بهتر است قذافی به جای وقت کشی امام و دو همراهش را آزاد کند و اگر نخواهد به این مسئله توجه کندما در سطح ایرانی،‌لبنانی و جهانی پیگیر این قضیه خواهیم بود.

ـ قبلا هم قذافی به دادگاه احضار شده بود که حضور پیدا نکرد و بعد پیگیری ها باعث درخواست حکم اعدام شد. خبر جدید محاکمه قذافی به چه معنی است؟ یک روند جدید است؟ در رابطه با پیگیری بحث اعدام است یا بحث دیگری است؟

سوال دوم اینکه چرا تا الان پرونده امام در دادگاه های بین المللی مانند دادگاه لاهه مطرح نشده است؟گام اساسی که الان در شرف آن هستیم، دادگاه علنی شخص قذافی است. اگر این کار صورت بگیرد مسائل علنی می شود و همه چیز آشکار می شود و این از نظر ما مهم ترین گام است.علنی شدن قضیه در راستای اجرای حکم داداگاه لبنان است. در پاسخ به سوال دوم، ما اقدامات دیگری هم داریم و آن نزد دادگاه های کشورهای دیگر است مانند فرانسه یا هر کشور دیگری که قرار است قذافی به آنجا سفر کند. پیگیری قضایی می شود که بر قذافی فشار قضایی وارد شود. در این راستا هم حرکت خواهیم کرد. راه های دیگری هم وجود دارد، اما نیازمند تحرک از سوی دولت هاست. مثلا دولت لبنان می تواند در شورای امنیت دست به اقداماتی بزند اما نیازمند تایید تعداد زیادی از کشورهاست تا مسئله از طریق شورای امنیت پیگیری شود. البته در عرصه سازمان ملل این کار امکان پذیر است. من فکر می کنم بهترین راه شورای امنیت است. همچنین پیگیری مسئله در سازمان های تابعه سازمان ملل، در ژنو یا کشورهای دیگر. آنچه که در رابطه با فعالیت های این سازمان ها مهم است اجرای حکم دادگاه لبنان در این سازمان-هاست، مسئله ای که مدنظر ماست.

ـ چرا شما این پرونده را قبول کردید و مشکلات و موانعی که در پیگیری این پرونده تا الان داشته اند چه بوده است؟

من هم مانند سایر وکلا این کار را پذیرفتم و افتخار هم می کنم. این کار در مقوله حقوق بشر و حقوق انسانی است. هر چند در ابتدای کار و حتی اکنون من مردد هستم که مبادا نتوانم این کار را به نحو احسن انجام دهم و بعد از چندسال حس کردم من توامندی های متواضعانه ای دارم و شاید بتوانم. بهرحال این کار را به این دلیل پذیرفتم که خانواده ایشان شخصیت برجسته ومحترمی هستند و مسئله ایشان یک مسئله بسیار مهم از نظر حقوق انسان است، به همین خاطر من پذیرفتم و خوشبختانه ما به نتایج خوبی رسیدیم. مهم ترین نتیجه در حال حاضر ترس و نگرانی قذافی از پیگیری های ما و نتایجی است که تا الان به دست آورده ایم. مسئله امام موسی صدر مسئله یک شخص نیست، مسئله یک امت است. ایشان یک امت بود. در این راه ما مشکلات زیادی داریم. اولین مشکل خود مقامات هستند که این مشکل در تمام کشورها وجود دارد. مقامات و مسئولان باعث شده اند ما نتوانیم در این مسئله به سطح مطلوب برسیم. همانطور که می دانید امام موسی صدر یک شخصیت بسیار برجسته است. شخصیت مذهبی، فکری و اسلامی در یک جهان واقعا آشفته و بسیار مضطرب. ما می بینیم نوع تعاملی که با این مسئله می شود نامطلوب است. خلاصه حرفم عدالت است، تا زمانی که عدالت در خاورمیانه وجود ندارد ما این مشکلات را خواهیم داشت. تا زمانی که عدالت به منطقه بازنگردد ما شاهد آرامش و حل شدن این مشکلات در منطقه نخواهیم بود. این مسئله از روی تصادف نیست که امروز قذافی قدیمی ترین دیکتاتور منطقه است.

ـ علاقمندان امام صدر در ایران و لبنان چه نقش و تاثیری می توانند در پیگیری سرنوشت ایشان، بویژه پرونده قضایی داشته باشند؟

راه های مختلفی وجود دارد. این قضیه باید در اولویت فعالیت های رسمی و دولتی قرار بگیرد و همین بیانیه دولت لبنان یک پدیده بسیار مثبت و خوبی است که باید به عنوان اساس و پایه ای قرار بگیرد برای پیشبرد پرونده. باید بصورت روزمره پیگیری ها و فشار بر قذافی ادامه پیدا کند.

ـ ان جی او های حقوق بشری چه نقشی می توانند داشته باشند و چطور می شود فعالشان کرد؟

رسانه ها، مطبوعات و خود دولت ها نقش مهمی دارند. شجاعت کافی لازم است. این ارگان ها می توانند واقعا نقش خوبی داشته باشند که سازمان های حقوق بشر را وادار کنند که وظیفه شان در این راستا انجام دهند. بخصوص که ما توانستیم حمایت خیلی خوبی از سازمان عفو بین الملل و سازمان دیده بان حقوق بشر دریافت کنیم. البته این ابتدای کار است، سرآغاز است و پایان راه نیست و ادامه دارد. فکر می کنم سازمان هایی که در کشورهای مختلف وجود دارد می توانند در این زمینه دست به اقداماتی بزنند. بخصوص کشورهای غربی وقتی ببینند کشورهای شرقی حقی دارند و پیگیر آن هستند، آنها هم پیگیر آن می شوند و این سازمان ها می توانند این مسئله را در دستور کارشان قرار بدهند و پیگیر آن شوند. فکر می کنم این مسئله باید پیگیری زیادی داشته باشد و ما باید این سازمان ها را ترغیب کنیم تا در این راستا حرکت کنند.

ـ مصادیقی برای نقش سازمان ها و علاقمندان برای پیگیری سرنوشت امام ذکر کنید.

البته انجام این کارها بسیار مشکل است، بویژه آنکه کشورهای غربی اهمیتی برای حقوق بشر در کشورهای شرقی قائل نیستند. ولی برای مثال می توانم به مسئله دادگاه ترور حریری اشاره کنم که ملت لبنان در خیابان ها ایستادند و خواستار حقیقت شدند و شورای امنیت و سازمان های بین المللی هم پذیرفتند و دادگاهی هم تشکیل شد البته با صرفنظر از اشکالات سیاسی که در این کار هست. در هرحال مردم لبنان ایستادند و حقیقت را خواستند و به نتیجه رسیدند. من فکر می کنم امکان تکرار این حرکت ها وجود دارد. مثال دوم، مسئله خود امام موسی صدر است. همانطور که گفتم سازمان های حقوق بشر در این زمینه نقش فعالی دارند و واقعا در حال انجام کارهایی هستند. مشکلاتی که قذافی در سفر نیویورک با آن روبرو شد و تظاهرات معترضان به او و اینکه می بینیم بزرگ ترین روزنامه آمریکایی در یک صفحه کامل خواستار دستگیری قذافی شد و این نشان می دهد که تا چه اندازه این مسئله توانسته است در یک جامعه غربی نفوذ و گسترش پیدا کند.

ـ در ایران کسانی بودند که با قذافی رابطه داشتند و هنوز هم هستند. آیا از آنان در این پرونده اطلاعاتی گرفته شده است و سراغ این افراد رفته اید؟

من در جریان جزئیات این کار نیستم وچیزی در این زمینه ندیدم. اما به نظر من افرادی که با قذافی داد و ستد و ارتباط دارند ، خودشان هم کاملا آگاه هستند و نمی توانند این سوال را از قذافی بپرسند و جواب قذافی را می دانند و می دانند او بسیار خشمگین و عصبانی خواهد شد و فکر نمی کنم هرگز این مسئله را مطرح کنند. در پایان از شما سپاسگزارم وباید بگویم که به فعالیت هایی که در ایران انجام می شود بسیار امیدوارم.