نويسنده مقاله «امام موسی صدر، پلوراليسم و گفتوگوی بين اديان» معتقد است انديشههای امام موسی صدر و برخی متفكران ديگر شرقی را میتوان با عنوان «مكتب اصالت فطرت» بررسی كرد كه لزوماً پايبند به مبانی فكری و فلسفی غرب نيست و در آن ساختار نمیگنجد.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی تحقيقاتی امام موسی صدر، سيد جواد ميری، استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل اجتماعی در گفتوگو با اين مؤسسه، موضوع اصلی مقاله خود با عنوان «امام موسی صدر، پلوراليسم و گفتوگوی بين اديان» را كه در همايش بينالمللی «تأملاتی در مورد سوسياليسم بعد از بيست سال» در كشور بلغارستان برگزار خواهد شد، تشريح كرد. وی در اين باره گفت: دغدغه من نسبت به امام موسی صدر و انديشه او اين است كه معمولاً در حوزه علوم اجتماعی و جامعه شناسی، صرفاً غربيان را صاحبنظر میشناسند و اگر هم فردی شرقی يا غير غربی بوده است، معمولاً فردی بوده كه اروپامحوری و غربمحوری را به صورت اعم آن قبول كرده و در كنار آن از ديدگاه خودش هم حرفهايی زده است كه معمولاً در چارچوب سكولاريسم جای میگيرد. ميری افزود: بنابراين، اگر كسی بخواهد بيرون از اين چارچوب و خارج از محدودههای عصر روشنگری صحبت كند و درباره روابط ميان انسانها و روابط فرد و اجتماع و ملزوماتی كه اينها با هم دارند و نظامها و نهادهايی كه در جامعه وجود دارد، نظری ارائه دهد، سخنانش را نمیشنوند. استاد مدعو دانشگاه صنعتی شريف، در نقد اين نگرش گفت: تمام سخن ما اين است كه چنين ديدگاهی صحيح نيست؛ بلكه ما در دنيايی زندگی میكنيم كه در آن نظامها و پارادايمهای گوناگونی وجود دارد و همچنانكه زبانهای مختلفی برای گفتوگو داريم، پارادايمهای فكری مختلفی نيز وجود دارد و دليلی وجود ندارد كه جامعهشناسی يا نظريات اجتماعی صرفاً در چارچوب عصر روشنگری و همراه و همگام با سكولاريسم باشد. وی ادامه داد: هم به معنای انتولوژی (هستی شناسی) و هم به معنای اپيستمولوژی (معرفتشناسی) امكان دارد كه نظريات و ديدگاههای گوناگونی وجود داشته باشد كه خارج از محدوده عصر روشنگری و سكولاريسم قرار بگيرد. اين جامعهشناس افزود: بر اين باورم كه امام موسی صدر و بسياری ديگر از انديشمندان مانند دكتر شريعتی، اقبال و مطهری در اين چارچوب میگنجند كه میتوان نام «مكتب اصالت فطرت» را بر آن گذاشت. ميری گفت: در مقالهام سعی كردهام اين نكته را بيان كنم كه ما در چارچوب منظومه فكری امام موسی صدر، میتوانيم مشكلات امروز بشر را استخراج كنيم و برای مثال دريابيم كه پلوراليسم يا گفتوگوی اديان يا گفتوگوی تمدنها و سنتهای گوناگون در تفكر امام موسی صدر، چه جايگاهی دارند. وی افزود: اين مقاله ابتدا به تعريف اوليه و سادهای از خود اين مقولات در حوزه جامعهشناسی و نظريات اجتماعی میپردازد و سپس نگاه امام موسی صدر به اين مقولهها را بررسی میكند. اين استاد دانشگاه گفت: اصل مطلب اين است كه انسان، موجودی محتوم و اسير جبريات نيست بلكه او نقش اصلی را بازی میكند، چنين نيست كه بگوييم اگر كسی مسلمان به دنيا آمده باشد، اسلام بر او تحميل شده است و هيچ تفسير و تحليل ديگری وجود نداشته باشد؛ انسان هم دهش است و هم كوشش؛ يعنی هم میتواند بگيرد و هم میتواند بدهد و هم در تعاملات اجتماعی قادر و تواناست و وجود همين آزادیها اثباتكننده اين است كه میتوانيم برداشت ديگری داشته باشيم. وی درباره ديدگاه امام موسی صدر نسبت به مسئله اختلاف اديان گفت: در نظر امام موسی صدر مسئله اختلاف در اديان به دليل وجود اديان مختلف نيست بلكه به اين دليل است كه ما پيام اصلی دين را كه خدمت به انسان و همنوع و آلالله فرض كردن جامعه بشری است، فراموش كردهايم. ميری افزود: چه مسلمان، چه هندو، چه يهودی، چه مسيحی، هر كدام به نوعی اين مسئله را فراموش كردهاند و همين امر سبب اختلاف شده است اما اگر بخواهيم بين اديان گفتوگو برقرار كنيم بايد نخستين دغدغه ما اين باشد كه به همنوع خود خدمت كنيم. همايش بينالمللی «تأملاتی در مورد سوسياليسم بعد از بيست سال» در شهر صوفيای بلغارستان و به همت دانشكده مردمشناسی بالكان و فرهنگستان علوم بلغارستان دهم و يازدهم نوامبر 2009 (19 و 20 آبان 1388) برگزار خواهد شد كه دكتر سيد جواد ميری با ارائه مقالهای با عنوان «امام موسی صدر، پلوراليسم و گفتوگوی بين اديان» كه به زبان انگليسی نوشته شده است، در اين همايش شركت خواهد كرد.