در حالی که قریب به ۳۰ سال از ناپدید شدن امام موسی صدر در لیبی می‌گذرد و با گذشت هر سال، بر ابهامات و نقاط تاریک این فقدان مشکوک افزوده می‌شود، دانشکده الهیات دانشگاه تهران دیروز (دوشنبه) میزبان برخی از دلدادگان این مبارز ناشناخته ایرانی بود.
حمید برغبانی
همایش «امام موسی صدر؛ سرشار از مفاهیم راهگشا» به همت موسسه فرهنگی و تحقیقاتی امام موسی صدر در مشهد شهید مفتح و مدرس شهید مطهری برگزار شد.
خانواده امام صدر که از متولیان این مراسم محسوب می‌شدند، از به فراموشی سپرده شدن افکار و عقاید او ابراز نگران کردند و تاکید کردند: «در کنار پیگیری‌ها برای آزادی امام صدر، باید به مطالعه و نشر تفکرات و اندیشه‌های آن مجاهد کبیر نیز توجه شود.»
با ربایندگان امام، دست ندهیم
در ابتدای این مراسم دکتر «امام» رییس دانشکده الهیات، موسی صدر را مصداق عینی اسلام عملی دانست و به تشریح شخصیت ممتاز وی در نبرد با دشمنان و شجاعت در بیان پرداخت.
دیگر سخنران این همایش، حجت الاسلام خسروشاهی بود که در آغاز سخنان خود به نسب و اجداد صالح صدر اشاره کرد و آن را یکی از عوامل موثر در تبلور شخصیت امام صدر دانست.
خسروشاهی در ادامه از امام صدر به عنوان یکی از پیشتازان وحدت حوزه و دانشگاه نام برد و به حضور وی در کلاس‌های درس با لباس روحانیت اشاره کرد و گفت: «در آن زمان حضور یک روحانی در دانشگاه برای تدریس قابل قبول نبود، چه برسد به اینکه آخوندی با لباس بیاید دانشگاه و درس بخواند.»
وی در ادامه به تببین ابعاد شخصیتی امام صدر پرداخت و گفت: «از حضار محترم سوالی دارم و آن اینکه اگر روزی منافقین به ایران برگردند با آن‌ها چه می‌کنید؟ همان‌ها که مغزهای متفکر این انقلاب را به شهادت رساندند... معلوم است به مقابله بر می‌خیزید... پس بیایید همین رویه را در قبال ربایندگان امام صدر پیش گیریم و به آن‌ها دست دوستی ندهیم!» حتی اگر ابهام حل نشود...
دکتر حداد عادل از مدعوین وی‍ژه این همایش بود. رییس مجلس شورای اسلامی نیز مانند دیگر سخنرانان در سخنانی به تبیین شخصیت این مجاهد نستوه پرداخت. وی در بخشی از سخنان خود، به بیان این واقیت پرداخت که در تاریخ همیشه بزرگان نظریه‌پرداز، کمتر اهل عمل بودند و همچنین اهل عمل، کمتر به نظریه‌پردازی پرداخته‌اند؛ اما امام موسی صدر به عینه هر دوی این ویژگی را در وجود خود داشت.
وی با بیان اینکه بزرگی مردان تاریخ به طول عمر آنان نیست بلکه به میزان تاثیر آنان است، افزود: «تاثیرات فکری و عملی صدر را می‌توان امروز در حزب الله لبنان که در واقع فرزندان معنوی وی محسوب می‌شوند، به وضوح مشاهده کرد.» اصلا راضی نیستیم، اصلا! زمانی نیم‌ساعته جهت استراحت و پذیرایی از مهمانان، زمان خوبی بود برای طرح پرسش‌هایی که در ذهن داشتیم.
حداد عادل که در خروج از سالن همایش عجله زیادی داشت، به سوال خبرنگار کتاب‌نیوز مبنی بر اعتراض خانواده صدر به سفر مقامات ایرانی به لیبی این طور پاسخ داد: «این قضیه از معماهایی است که پیش آمده است و باید حل شود!»
آقا محمدی، نماینده مردم قم هم از پیش‌روی‌ها و نتایج مثبت در خصوص پیگیری وضعیت امام صدر خبر داد ولی اعلام عمومی آنرا صلاح ندانست! رباب صدر، خواهر گرامی امام موسی صدر موفقیت‌های به وجود آمده درپیگیری آزادی امام موسی صدر را حاصل تلاش خانواده صدر در لبنان دانست و به خبرنگار ما گفت: «نسبت به کم کاری مسئولین کشور انتقاد دارم.»
وی روی کار آمدن دولت نهم را فاقد تاثیر در پرونده ربایش امام صدر دانست و افزود: «از دولتی که عدالت‌خواهی را شعار خود قرار داده است، انتظار بیشتری برای حل این مشکل داریم.»
استراتژی سیاسی - اجتماعی صدر
بخش دوم همایش با سخنرانی دکتر «سریع القلم» آغاز شد. وی در سخنان خود به بسط و تشریح دو مولفه اخلاق و سیاست در شخصیت امام صدر پرداخت و اخلاق را نه ابزار کار امام صدر بلکه جزیی از فطرت و شخصیت وجودی وی دانست.
وی ادامه داد: «امام موسی صدر در روزنامهٔ لوموند فرانسه مقاله می‌نوشت و با مسیحیان و پیروان سایر ادیان و گرایشات مختلف در لبنان رابطه داشته و حتی درکلیسا‌ها سخنرانی می‌کرد که این اقدامات از سوی بسیاری از معاصرانش تقبیح می‌شد. اما حرکت امام موسی صدر در این جهت نشان می‌دهد که ایشان نسبت به اوضاع مسلمانان - در لبنان - به یک استراتژی اجتماعی - سیاسی رسیده بود که بر پیروی از آن تاکید داشت.»
این استاد دانشگاه، استراتژی سیاسی امام موسی صدر را ارتقاء سطح شناخت از اسلام عنوان کرد و افزود: «اعتدال در مواضع اجتماعی سیاسی از مشخصه‌های بارز امام صدر است.»
این استاد دانشگاه افزود: «نکته‌ای دیگر که در خصوص امام موسی صدر باید مورد توجه قرار گیرد نوع مواجهه ایشان با مخالفان است، توجه کنید که اگر در تفکر لیبرالیستی به مخالف فرصت سخن گفتن و اعتراض داده می‌شود؛ فقط به خاطر حفظ سامان اجتماعی، تداوم تولید ثروت در جامعه و گردش قدرت و نخبگان است. اما وقتی سیرهٔ عملی امام موسی صدر را مشاهده می‌کنیم با سکوت‌های طولانی ایشان در برابر افراد و جریانات مختلف مواجه می‌شویم که این برای من به عنوان دانشجوی سیاست که بیش از ۳۰۰ بیوگرافی را مطالعه کرده‌ام رفتاری بی‌نظیر است.»
وی تاکید کرد: «اینجاست که شما تفاوت بین اخلاق دینی، اخلاق لیبرالی و اخلاق نشأت گرفته از نظام‌های اجتماعی استدلالی را مشاهده می‌کنید و در می‌یابید که پایه اخلاق دینی چیزی جز تربیت نیست.»
بخش دوم این همایش ساعت ۳۰/۱۲ به پایان رسید. سخنرانان در بخش سوم همایش که از ساعت ۱۴ آغاز شد، به واکاوی جنبه‌های مختلف شخصیت امام موسی صدر از جمله رابطه وی با امام خمینی (ره) پرداختند.
چهارمین جشنواره فرهنگی امام موسی صدر با عنوان «امام موسی صدر سرشار از مفاهیم راهگشا» به همت فرهنگسرای ابن سینا و موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به با هدف بررسی اندیشه‌های این روحانی مبارزه به مدت یک روز در دانشکده الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه تهران برگزار شد.