جمعی از طلبه‌های مدارس مختلف حوزه علمیه قم بعد از ظهر یکشنبه 28 مرداد، با حضور در موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر با حورا صدر دیدار و گفت‌وگو کردند. این طلاب در حسینیه انقلاب اسلامی به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین احمدرضا ربانی فعال هستند.

حورا صدر، مدیر موسسه امام موسی صدر در این دیدار گفت: وظیفه ما این است که کلام امام موسی صدر را بدون عبور دادن از هرگونه فیلتری، در اختیار همگان قرار دهیم. به هر حال تجربه موفقی در جامعه لبنان از وجوه مختلف سیاسی، اجتماعی، دینی و اقتصادی شکل گرفت که ممکن است برای دیگران هم کارآیی داشته باشد.

وی افزود: امام صدر خود درباره لبنان می‌گوید؛ اگر کشوری مانند لبنان با ویژگی‌های خاص قومی و مذهبی‌اش و تکثرش وجود نداشت، خوب بود که ما چنین کشوری را خود می‌ساختیم. ارزش تجربه امام صدر به گونه‌ای است که حتی با وجود گذشت بیش از چهار دهه از ربودن ایشان، هنوز هم قابل اقتباس و استفاده است. اینکه او چگونه کار کرد که همه از هر طیفی جذبش شوند و کسی هم آزار نبیند، بسیار مهم است.

حورا صدر ادامه داد: انسجام گفتار و رفتار امام صدر نزد مخاطبان مختلف نیز جای بررسی دارد. امام حتی به مدارس مسیحی و اهل سنت هم وارد می‌شود و برای آنها سخنرانی می‌کند. همچنین با شیوخ و بزرگان طوایف مختلف نیز برای امور اجتماعی همکاری ‌می‌کند. به نظرم باید روی این تجربه امام صدر کار کرد و از آن الگو گرفت. شما طلاب حوزه‌های علمیه از این تجربه بهتر می‌توانید بهره ببرید. امام صدر هم طلبه حوزه‌ایی بود که شما اکنون در آن درس می‌خوانید. اگر به تجربه او علاقه‌مند هستید به آثارش و همچنین تاریخ شفاهی مرتبط با او رجوع کنید.

مدیر موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر بر اهمیت تفسیر قرآن امام صدر تاکید کرد و گفت: نوع تفسیر امام موسی صدر بهره بردن از قرآن برای زندگی امروز است. به عنوان مثال ایشان در تفسیر مهم خود از «انفاق» می‌گویند؛ درست است که انفاق برای آخرت است، اما از انفاق در همین دنیا نیز منفعت خواهیم برد. وقتی با انفاق ما جامعه رشد پیدا کند، خانواده ما نیز از این رشد جامعه بهره‌مند خواهد شد. درباره فلسفه خمس و زکات هم امام صدر نکات مهمی را بازگو کرده‌اند که باید بررسی و تحلیل شود.

صدر ادامه داد: موسسه امام صدر از تفسیرهای قرآن امام دو کتاب منتشر کرده است. نخست کتاب «برای زندگی» که در اصل تفسیرهایی بود که امام صدر در قالب سخنرانی‌هایی برای جوانان جنبش امل ایراد کرد و کتاب دوم «حدیث سحرگاهان» نام دارد که مجموعه تفسیرهای امام صدر است که در سحرهای ماه مبارک رمضان از رادیوی ملی لبنان پخش شد. دلیل انتخاب آیات برای تفسیر و نوع تفسیر در این سخنان مهم است و من از همه طلاب درخواست می‌کنم تا به این دو کتاب تفسیر توجه داشته باشند، چرا که هم در فهم قرآن و هم در فهم تفکر امام موسی صدر کمک خواهند کرد.

فرزند امام موسی صدر همچنین حاضران را به مطالعه چند کتاب دیگر نیز توصیه کرد و گفت: «برای زندگی» و «حدیث سحرگاهان» دو جلد از مجموعه «در قلمرو اندیش امام موسی صدر» است. دو کتاب دیگر این مجموعه یعنی «سفر شهادت» و «انسان آسمان» هم برای طلاب مفید هستند و مطالعه آنها را توصیه می‌کنم. مجموعه 12 جلدی «گام به گام با امام» هم مرجع کاملی از آثار و سخنرانی‌های امام موسی صدر است که زمستان سال گذشته منتشر شد. 

حورا صدر در ادامه در پاسخ به سوال یکی از حضار درباره پرونده ربودن اظهار کرد: نمی‌دانم اتفاقی که برای امام موسی صدر افتاد سابقه‌ای در جهان داشت یا خیر؟ مهم این است که تاکنون به نقشه راهی برای آزادی او نرسیده‌ایم. چرا کسی تلاشی برای آزادی امام صدر نمی‌کند. نخستین وظیفه همه ما آزادی این انسان دربند است. پرداختن به اندیشه او دیر نخواهد شد، اما اگر اقدامی برای آزادی او نکنیم، ممکن است از دیر جنبیدنمان پشیمان شویم.

او در پاسخ به سوال دیگری درباره علل محبوبیت امام موسی صدر نیز اشاره کرد: در یکی از مصاحبه‌های مطبوعاتی خبرنگاری از امام می‌پرسد که چرا شما اینقدر محبوبید؟ آن خبرنگار نوشته بود که امام صدر سعی کرد از پاسخ به این سوال طفره برود، اما در نهایت این‌گونه جواب داد: «اگر این‌طور باشد که شما می‌گویید، دلیل آن صادق بودن من است و اینکه هیچگاه سعی نکردم نظر خودم را تحمیل کنم.» نکته مهم این است که امام صدر همان‌‌گونه که در خانه و در کنار عزیزانش بود، همان رفتار را نیز با دیگر مردم داشت و این موضوع را می‌توان از خاطرات مرتبط با امام استخراج کرد.

مدیر موسسه امام موسی صدر ادامه داد: امام صدر همیشه می‌گفت که رفتار ما باید آموزنده باشد نه زبانمان. در تفکر صدری هر کسی با هر اعتقادی که دارد اگر به خدا ایمان داشته باشد، خود خدا دست او را می‌گیرد. بنابراین تفاوتی میان انسان‌ها نیست. یک‌بار به مناسبتی به من گفتند: «فکر نکن که چون تو دختر موسی صدر هستی نمازت از دیگران قبول‌تر است.»

حورا صدر در پاسخ به سوال دیگری از حضار درباره نگاه امام صدر به حجاب اجباری نیز گفت: این جمله امام صدر که «من هیچگاه حرفم را بر دیگری تحمیل نکردم» کلیدی و مهم است. امام در سخنرانی معروف «ذوق و ابتکار در دعوت» که در ایران و به زبان فارسی انجام شد می‌گوید: «آقایان اگر با خشونت و تصلب بخواهیم مردم را به حفظ حدود خود مجبور سازیم، تا در برابر ما آزادی رفتار و آزادی گفتار و آزادی سوال و مباحثه نداشته باشند، خود را از حقیقت دور کرده‌ایم. مصلح قبل از هر چیز باید واقعیت‌ها را هرچند هم تلخ باشند، درک کند.» این سخنرانی امام در کتاب «نای و نی» منتشر شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین احمدرضا ربانی نیز در این دیدار گفت: طلابی که امروز به موسسه امام موسی صدر آمده‌اند، همگی از فارغ‌التحصیلان دبیرستان معارف قم هستند که پس از پایان دبیرستان وارد حوزه شده و اکنون در مدارس مختلف حوزه علمیه قم مشغول به تحصیل در دروس طلبگی هستند.

وی افزود: ما واقعا توانایی درک حال شما در این سال‌های دوری‌تان از امام صدر را نداریم. نمی‌دانیم شما از فراغ آن عزیز با آن اوصاف بزرگ چه کشیده‌اید. ان شا الله خداوند خود اجر شما را بدهد.

ربانی ادامه داد: در این دوره الگو گرفتن از امام موسی صدر و پیاده کردنش مطابق با مقتضیات زمان از تکالیف است. تعداد کسانی چون امام صدر که به جامعه دیگری وارد شده و باعث تحول روحی گسترده‌ای شوند، اندک است. روحانیت امروز باید بداند که اگر الگویش امام موسی صدر باشد، می‌تواند کار ماندگار انجام دهد. روحانیت امروز ما صرفا به مستندسازی مشکلات جامعه فعلی می‌پردازد. ما باید خود آستین‌ها را بالا بزنیم، اما متاسفانه همه منتظریم کسی بیاید و کاری برای بهبود اوضاع ما انجام دهد.