به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، نشست «امام موسی صدر از نمایی نزدیک‌تر» به مناسبت سی‌ونهمین سالگرد سخنرانی امام موسی صدر در کلیسای کبوشیین در قالب خطبه موعظه آغاز روزه مسیحیان، عصر شنبه 28 بهمن ۱۳۹۶ برگزار شد.

در این نشست که به همت خانه شهریاران جوان برگزار می‌شد، فاطمه صدرعاملی، خواهرزاده امام موسی صدر و عضو هیئت مدیره کانون گفت‌وگو سخن گفت.

امام موسی صدر گفت‌وگو را فراتر از حرف دنبال می‌کرد

فاطمه صدرعاملی در این نشست به بیان خاطرات خود از امام موسی صدر برای حاضران پرداخت و در ادامه نیز از اهمیت ترویج گفت‌وگو در جامعه صحبت کرد. وی در بخشی از سخنان خود درباره چرایی تاسیس کانون گفت‌وگو در ایران، گفت: اعضای خاندان صدر همه علاقه‌مند به خدمت به کشور خود هستند. شرایط زمانی نیز زمینه را برای خدمت بنده مهیا کرد. از زمانی که در آلمان بودم برای بهبود روابط بین آلمانی‌ها و مسلمان‌ها، بویژه ایرانی‌ها می‌کوشیدم و سعی در ایجاد گفت‌وگو بین آنها داشتم.

وی افزود: از نظر امام موسی صدر گفت‌وگو در ذات خود یک ارزش هستی‌شناختی دارد. امام صدر خود به ذات اهل گفت‌وگو است و دیالوگی زندگی می‌کرد. به تاسی از زندگی امام موسی صدر ما نیز به این نتیجه رسیدیم که صرفا بیان خوب و نیک بودن گفت‌وگو مهم نیست و باید گفت‌وگو را آموزش داد. به همین دلیل ما روش کارگاهی آموزش گفت‌وگو را به ایران آوردیم که تاکنون تاثیرگذار بوده است. امام موسی صدر نیز بارها بیان کرده که باید گفت‌وگو را فراتر از حرف دنبال کرد.

صدرعاملی در ادامه درباره تفاوت گفت‌وگو با صحبت کردن‌های روزمره نیز اشاره کرد: واژه گفت‌وگو در زبان فارسی تمام بار معنایی را که «دیالوگ» با خود به همراه دارد، نمی رساند. در دیالوگ نوع ارتباط انسان‌ها با همدیگر مهم است و نه صرفا صحبت کردن. در گفت‌وگوی واقعی ما همدیگر را می‌فهمیم و سطح شعورمان را بالا می‌بریم.

عضو هیئت مدیره کانون گفت‌وگو همچنین فواید آموزش گفت‌وگو را نیز توضیح داد: ما اگر آموزش ببینیم متوجه خواهیم شد که در اکثر مواقع در گفت‌وگو پیش‌داوری داریم و این مانع از گفت‌وگوست. می‌توان با گفت‌وگو ارتباط واقعی بین انسان‌ها را به‌وجود آورد، ارتباط که در آن انسان‌ها همدیگر را بفهمند. متاسفانه اکنون اوضاع اجتماعی کشور ما خوب نیست و حتی نهادهای خیریه هم از همکاری و تعامل اجتماعی با هم عاجزند و مدام می‌خواهند حرف خود را به پیش ببرند.

مترجم کتاب «باهم اندیشیدن: راز گفت‌وگو» در ادامه گفت‌وگو را با «تقوا» برابر خواند و گفت: «تقوا» را مواظبت کردن از خلقت خداوند ترجمه کرده‌اند. در مقابل ویژگی‌های گفت‌وگو نیز با تقوا همخوانی دارد. خودآگاهی و مراقبت کردم از حرف خود و نتایجی که حرف به بار می‌آورد، عین تقواست. به طور کل گفت‌وگو یک روش برد ــ برد است.

صدرعاملی همچنین به همه حاضران در این نشست توصیه کرد که تلاش کنند تا آموزه‌ها و آموخته‌های تئوریک خود را در قالب پروژه‌هایی تعریف کرده و آنها را در عرصه عمل هم امتحان کنند.

روایت فاطمه صدرعاملی از زندگی خصوصی امام موسی صدر

بخش دیگری از این نشست به پخش روایت فاطمه صدرعاملی از امام موسی صدر از کتاب صوتی «هفت روایت خصوصی از زندگی سیدموسی صدر» اختصاص داشت. پس از آن حاضران سوالات خود را مطرح کرده و فاطمه صدرعاملی به آنها پاسخ گفت. بخشی از این سوال و جواب‌ها را در ادامه می‌خوانید:

سوال: امام موسی صدر چرا به لبنان رفت؟ دیدگاه‌هایش درباره ادیان را تا چه حد از خانواده تاثیر گرفته بود؟

پاسخ: اصلیت خاندان صدر به منطقه جبل عامل در لبنان باز می‌گردد. علامه سیدعبدالحسین شرف‌الدین در زمان حیات خود از امام موسی صدر دعوت کرد تا به لبنان رفته و پس از او زعامت شیعیان را در دست بگیرد. امام صدر یکبار به لبنان سفر کرد و این کشور را خوب از نزدیک دید و بعد دوباره به ایران آمد و در نهایت تصمیم گرفت که مسئولیت زعامت و رهبری شیعیان لبنان را بپذیرد.

اما دیدگاه‌های امام صدر درباره ادیان تقریبا مشابه و هم‌خوان با دیدگاه‌ها و روش پدرش مرحوم آیت‌الله العظمی سیدصدرالدین صدر است. آیت‌الله صدر در زمان فعالیت خود با دگراندیشان مراوده داشت و تقریبا از معدود مراجع وقت در قم بود که دگراندیشان را به راحتی می‌پذیرفت.

سوال: آیا امام موسی صدر دیدگاه‌های مخالف هم داشت؟ اتفاقات منفی یا مخالفان اختلالی در زندگی او ایجاد کرده بودند؟

پاسخ: بله، امام موسی صدر مخالفان زیادی داشت، حتی فرزندان خود مرحوم علامه شرف‌الدین چندان موافق با امام نبودند. حتی وقتی به مسافرت می‌رفت، مخالفان او در لبنان تلاش تبلیغاتی زیادی می‌کردند تا نظر مردم را نسبت به ایشان برگردانند، اما موفق نمی‌شدند. تلاش‌های مخالفان، امام را ناراحت نمی‌کرد و او راه خود را می‌رفت.

سوال: اینکه از نظر امام صدر در مذهب هیچ اجباری نبوده و نیست، تناقضی با خاستگاه دینی امام صدر ندارد؟

پاسخ: امام صدر در همه جا از دین و مذهب شیعه صحبت می‌کرد، اما روشش شبیه به پیغمبر بود. در قرآن نیز درج شده که پیغمبر جز بلاغ مبین وظیفه‌ای ندارد و نمی‌تواند اجبار کند. امام موسی صدر هم هیچگاه کسی را مجبور به پذیرش دین نکرد، اما اعتقاد داشت که مسلمان باید حد و مرزهایی را رعایت کند.

سوال: امام صدر گفت‌وگو را به عنوان یک ابزار سیاسی می‌دید یا یک ابزار دینی؟

پاسخ: گفت‌وگو معنای وسیع‌تری نسبت به صحبت کردن صرف دارد. گفت‌وگو یک تعامل خاصی است که بین انسان‌ها بوجود می‌آید، حال ممکن است این تعامل در بین انسان‌های پیرو ادیان مختلف باشد چه در میان انسان‌های در یک اجتماع. گفت‌وگو شرایطی دارد که دو طرف ملزم به رعایت آنها هستند. به عنوان مثال طرفین گفت‌وگو باید باهم هم‌سطح باشند و به حرف‌های یکدیگر خوب گوش دهند. اگر گفت‌وگو را به عوان یک تعامل و بینش در روش در نظر بگیریم، سیاسی نمی‌شود، هرچند که در سیاست هم کاربرد دارد. بنابراین در گفت‌وگو نیاز نیست که اشخاص از ایده اصلی خود دست بکشند.

همین خصوصیت گفت‌وگویی را امام موسی صدر در همه جا داشت، بنابراین در همه برنامه‌های اجتماعی سعی می‌کرد میان همه گروه‌ها همکاری باشد.