به گزارش پایگاه اطلاع رسانی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، در سالروز ربوده شدن امام موسی صدر، جلد نخست مجموعه «مشاهیر خاندان صدر»، نوشته دکتر محسن كمالیان عصر روز گذشته نهم شهریور ماه در خانه‌ «انتشارات راز نی» در قم رونمایی شد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید هادی خسروشاهی، حجت الاسلام محمود خلیلی، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا مختاری، دکتر محمدعلی مهدوی راد، دکتر سید كاظم صدر، مهندس مهدی فیروزان، حجت الاسلام مسعود ادیب، حجت الاسلام شمس، سیدحسن آقامیری و ... در این مراسم حضور داشتند.

محسن کمالیان، نویسنده کتاب در این مراسم به نکات زیر اشاره کرد:

مطالعات و پژوهش‌های تخصصی من ابتدا درباره امام موسی صدر بود. از خلال همین مطالعه به پژوهش درباره پدر ایشان یعنی آیت‌الله العظمی سیدصدرالدین صدر رسیدم. همچنین در این میانه منابع مهمی نیز درباره دیگر اعضای این خاندان به دستم رسید تا اینکه رسیدم به شخصیتی برجسته به نام آیت‌الله العظمی سیدصدرالدین عاملی جد امام موسی صدر.

بر اساس این مطالعات متوجه عظمت خاندان جلیله صدر شدم. این خاندان در ١٥٠ سال اخیر در جهان اسلام بسیار تاثیرگذار بوده و در هر نسل، چهره‌های درخشانی را به عالم تشیع عرضه کرده است. اعضای این خاندان از لبنان، تا ایران و عراق و تا مرز افغانستان همیشه در بالاترین سطوح بوده‌اند. از جهت حضور چهره‌های اثرگذار هیچ خاندانی در یک‌قرن و نیم گذشته به پای خاندان صدر نمی‌رسد.

در دوران معاصر به صورت همزمان، در لبنان امام موسی صدر، در عراق شهید آیت‌الله محمدباقر صدر، در تهران شهید آیت‌الله بهشتی و در اصفهان آیت‌الله حسین خادمی فعالیت داشتند که همه از خاندان صدر بوده‌اند.

در نسل قبل‌تر، آیت‌الله سیدصدرالدین صدر در قم مرجع مهمی بود و عملا پس از شیخ عبدالکریم حائری مدیریت حوزه را بر عهده داشت. مدیریت آیت‌الله صدر در اصل نوعی مدیریت بحران حوزه بود. در فشارهای امنیتی رضاخانی حوزه را حفظ کرد، همینطور در فشارهای مالی دوران جنگ جهانی دوم نیز درایت ایشان باعث حفظ حوزه بود. همچنین اصل تدبیر دعوت از آیت‌الله بروجردی برای پذیرش زعامت حوزه و مرجعیت اعلا، به همت آیت‌الله سیدصدرالدین صدر صورت گرفت.

همزمان در این دوران علامه سیدعبدالحسین شرف‌الدین از خاندان صدر در لبنان رهبری را بر عهده داشت و در عراق نیز زعامت بر عهده آیت‌الله سیدمحمد صدر بود که قیام مردم عراق علیه استعمار انگلستان را رهبری کرد. در این دوران مرحوم آقا رضای مسجدشاهی از خاندان صدر نیز در اصفهان مرجعیت داشت. نسل قبل‌تر یعنی در دوران مشروطیت نیز آقا اسماعیل صدر در عراق، محمدباقر نجفی در اصفهان و سیدجمال‌الدین واعظ در تهران فعالیت درخشانی داشتند.

این موارد نشان می‌دهد که اگر در عالم تشیع اتاق فکری وجود داشته باشد، آن اتاق فکر باید به بررسی این خاندان پرداخته و اثرگذاری آنها را بررسی کنند. جا دارد که رساله‌های علمی تحقیقی متعددی در مقطع دکترا به این خاندان پرداخته شود.

من در این پژوهش هم زندگینامه و هم شرح حال تک‌‌تک ستاره‌‌های این خاندان را مطالعه کرده و نسب‌نامه‌ها را دیدم. پیش‌بینی کرده‌ام که این مجموعه تا 18 جلد برسد. امیدوارم دیگران نیز به پژوهش در این باره روی بیاورند و به تکریم و تعظیم این خاندان بپردازند. همچنین امسال صدمین سال درگذشت مرحوم سید اسماعیل صدر است. جا دارد که نهادهای فرهنگی کشور همایشی را درباره این شخصیت بزرگ برپا کنند. آقا سیداسماعیل چهره بسیار مهمی بود. یکی از شاگردان ایشان مرحوم میرزای نائینی با آن خدمات شایانش است.

همچنین من در مطالعاتم به این نکته تلخ برخوردم به دلیل آنکه این خاندان از جهت اقتصادی دست‌شان باز نبود، بسیاری از آثار و تالیفات آنان چاپ و منتشر نشد و اکنون مغفول مانده است. حتی از سرنوشت تعدادی از آثار آیت‌الله سیدصدرالدین صدر هم خبری نیست. امیدوارم که بازماندگان این خاندان جلیله به جمع‌آوری و معرفی این آثار بپردازند تا علاقه‌مندان چاپ خوبی از این کتاب‌ها در دسترس داشته باشند.