آیت الله حاج شیخ عبدالجواد جبل عاملی فرزند مرحوم ملا محمد ابوترابی درسال ۱۳۲۱ هجری قمری مطابق با ۱۲۸۳ هجری شمسی در خمینی شهر متولد شد.
پدر و اجداد وی همه جزو علما و روحانیون سر‌شناس بودند. نسبت ایشان از طرف مادر به عالم بزرگ شیعه مرحوم محقق کرکی صاحب کتاب «جامع المقاصد» یکی ازفقهای بزرگ زمان صفویه می‌رسد. وی تمام عمر خود را صرف تحصیل و تدریس کرد، در ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد رسید و شاگردان بسیاری تربیت نمود و سرانجام درتاریخ ۲۲ اسفندماه سال۱۳۶۷ هجری شمسی برابر با ۵ شعبان سال ۱۴۰۹ هجری قمری دار فانی را وداع گفت و اهل علم را در سوگ خود نشاند. مزار آن مرحوم هم اکنون جنب مصلای نمازجمعه خمینی شهر محل زیارت عاشقان و طالبان علم است.
وی تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه مرحوم حاج شیخ محمدعلی نجفی به اتمام رساند وسپس برای فراگیری علوم مقدماتی وسطوح راهی اصفهان شد و از محضر اساتیدی چون حاج آقا رحیم ارباب، جلال الدین همایی، حاج میرزا علی آقا شیرازی، شیخ محمدرضا جرقویه‌ای، آقا سیدعلی نجف آبادی بهره برد.
خود ایشان در این زمینه می‌گوید: «از زمانی که من ازسده به قصد تحصیل راهی اصفهان شدم، مرحوم آقا شیخ محمد باقر جبل عاملی دایی بنده درمدرسه مرحوم ثقـة الاسلام حاج شیخ محمدعلی نجفی حجره‌ای داشتند، خدمت ایشان رسیدم و با کمک و راهنمایی ایشان مشغول تحصیل شدم. هردوهفته یکبار به قصد دیدار والدین پیاده راه سده رادر پیش می‌گرفتم. دوفرسخ راه بود. دربازگشت یک بقچه نان به دوش داشتم که غذای دو هفته آینده‌ام بود. درآن سن وسال به این کیفیت زندگی کردن مشکل بوداما علاقه فراوان به تحصیل نمی‌گذاشت که ازسختی‌ها ناراحت شوم.»
آیت الله جبل عاملی ادامه می‌دهد: آن وقت که تصمیم گرفتم برای ادامه تحصیل ازاصفهان به قم بیایم هیچ پولی نداشتم به همین علت یک سال نماز استیجاری به مبلغ ۵ تومان قبول کردم واین ۵ تومان را خرج سفر کرده و به قم آمدم. مدتی در مدرسه رضویه و حجره‌های نمناک مدرسه خان و مدتی هم در فیضیه به سر بردم و با شهریه مختصری که به طلبه‌ها تعلق می‌گرفت، به قناعت گذراندم. (۲)
دکتر سید محمد باقر امامی می‌گوید: دهه ۴۰ در زمان آیت ا... بروجردی بنده هشت سال در مدرسه فیضیه قم در حجره آقای جبل عاملی بودم. یک طلبه دیگر به نام آشیخ نادعلی و یک اصفهانی هم (جمعا چهار نفر) با ما بودند. اتاق ایشان در طبقه دوم فیضیه بود و آیت ا... اشرفی طبقه پایین بود. شب‌ها شام را با آقای اشرفی با هم می‌خوردیم. ایشان به من می‌گفتند برو حاج آقا عطاا... را بگو بیاید شام بخوریم. آشیخ نادعلی هم شام را تهیه می‌کرد. شام اعیانیمان نخودآب و رب انار بود. حاج شیخ بقیه مواقع بیشتر حاضری می‌خورد. غذایش نان و پنیر و خیار و مغزگردو و خرما و ماست بود.
آیت ا... محمد یزدی در مصاحبه با مجله شاهد یاران می‌گوید: به حوزه قم که آمدم در یکی از حجراتی که متعلق به آقایان اصفهانی‌ها بود، به عنوان مه‌مان بیتوته کردم. این حجره، بین فیضیه ودارالشفا بنا شده بود. - روی پله‌های بالایی راهرویی قرارداشت که مدرسه فیضیه را به مدرسه دارالشفا مرتبط می‌کرد- درحقیقت، این دوحجره متعلق به علما و فضلای اصفهانی بود. مرحوم آیت ا... اشرفی اصفهانی، مرحوم حاج شیخ عبدالجواد اصفهانی- جبل عاملی-و مرحوم امام سدهی- درحقیقت همان خمینی شهر امروز وسده سابق- هم دوره و رفیق بودند.
ایشان در محضر درس آیت ا.. عبدالکریم حائری شرکت جست و حدود ۵ سال از محضر ایشان کسب فیض نمود و پس از فوت آیت ا... حائری، در محضر اساتیدی همچون آیت ا... بروجردی، حاج سید محمدتقی خوانساری، آیت ا... حجت، آیت ا... صدر، حاج سید احمد خوانساری و دیگر اساتید به ادامه تحصیل پرداخته و در سن ۲۸-۲۷ سالگی به درجه اجتهاد رسید.
آیت الله جبل عاملی چند دوره مطول، مغنی، رسائل، مکاسب و کفایه را در حوزه قم تدریس کرده و شاگردان فاضل بسیاری را تقدیم حوزه کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به آیات عظام
امام موسی صدر،
شهید مطهری، فاضل لنکرانی،
جوادی آملی، مصباح یزدی،
سید موسی شبیری زنجانی،
جعفر سبحانی، مظاهری، شهید محلاتی، شهید مصطفی خمینی، جنتی، محمد یزدی، مومن، مهدوی کنی، عمیدزنجانی، شهید هاشمی‌نژاد، شب زنده دار، مقتدایی، ستوده، صادق خلخالی، سید محمدحسین تهرانی،
طاهری خرم آبادی، امینی نجف آبادی، غیوری، یثربی، فقیه امامی و اساتیدی چون
پروفسور دینانی، استاد
سیدهادی خسروشاهی، استاد جلال الدین آشتیانی اشاره نمود.
***
در مراسمی که روز جمعه، ۲۲ اسفند ۱۳۹۳ در مسجد آیت الله جبل عاملی در خمینی شهر برگزار شد، پسر ارشد این عالِم ربانی حجت الاسلام و المسلمین حاج نورالله جبل عاملی طی سخنانی با اشاره به آیه ۱۱ سوره مجادله
«یَرفَعِ اللهُ الَّذینَ آمَنوا مِنکُم وَ الَّذینَ اُوتُو العِلمَ دَرَجاتٍ» گفت: دو چیز باعث درجه و مقام انسان می‌شود؛ یکی ایمان و تقوا و دیگری علم و معرفت. آن کس که این دو را با هم داشته باشد رو به کمال و رشدست و ارزشمند می‌شود نه یکی را به تنهایی. علم بدون تقوا و یا دینداری بدون علم و معرفت هر دو بی‌ارزش است. در آیات متعدد قرآن داریم که هم علم باعث تقوا می‌شود و هم تقوا انسان را به علم و دانایی می‌کشاند.
استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: علمای بسیاری از ابتدا تا کنون برای حفاظت و دفاع از دین اسلام سختی کشیدند و خون دل خوردند و یا کشته شدند. اگر این علما نبودند بسیاری از خرافات و کجروی‌ها در دین بوجود می‌آمد. آن‌ها بودند که دین را محبت اهلبیت (ع) را به ما یاد دادند.
وی در ادامه به برخی از ویژگی‌ها و خاطرات پدر خود اشاره کرد.
قرائت سوره مبارکه الرحمان در ابتدای مراسم و پخش کلیپی از زندگی وی از دیگر برنامه‌های این مراسم بود.
تصاویری از آیت الله عبدالجواد جبل عاملی را در انتهای خبر مشاهده کنید.
منابع تهیه گزارش:
پایگاه خبری قلمکدهپایگاه اینترنتی آیت الله عبدالجواد جبل عاملی